Forensisch onderzoek is een onderwerp dat veel mensen interesseert. Iedereen heeft wel eens een crime show gezien of een film waarin de dader van een misdrijf wordt gevonden door onderzoek aan vingerafdrukken of DNA
Al eerder schreef ik een artikel over misvattingen in forensisch onderzoek.
Omdat er altijd uitspraken blijven bestaan waarvan je je kunt afvragen of ze nou waar zijn of niet, in dit artikel nog een keer een aantal ‘Fact or Fiction’ stellingen gerelateerd aan forensisch onderzoek.
Haren groeien door na de dood
Fiction: Wanneer iemand overlijdt ziet men soms na een paar dagen stoppels ontstaan waar ze er nog niet zagen op het moment van overlijden. Het lijkt er dus op dat haren (en ook nagels) na de dood nog even doorgroeien. Dit is een misvatting.
Na het overlijden kunnen haarwortels geen cellen meer vormen. Er is immers geen toevoer meer van zuurstof en voedingsstoffen waarmee de haarcellen kunnen worden gemaakt. De stoppels die zichtbaar worden na het overlijden ontstaan niet doordat het haar nog even doorgroeit, maar doordat de spieren een beetje verkrampen en de huid wat uitdroogt. De huid trekt zich wat terug, waardoor de stoppels zichtbaar worden.
Vingerafdrukken veranderen nooit
Fact: Vingerafdrukken ontwikkelen zich rond de 10e week van de zwangerschap. Daarna blijven ze het gehele leven hetzelfde. De ‘blauwdruk’ voor een vingerafdruk ligt vast onder de lederhuidl. Wanneer er een beschadiging ontstaat van de bovenste huidlagen van de vingertoppen (en de vingerafdruk dus (tijdelijk) niet meer zichtbaar is), komt bij genezing van de huid de vingerafdruk weer in oorspronkelijke vorm terug.
De enige uitzondering hierop is wanneer het patroon onder de lederhuid wordt aangetast door een verwonding. Het is dan immers niet meer mogelijk om het patroon te herstellen. Dit wordt na genezing zichtbaar als een litteken in de vingerafdruk. De rest van de vingerafdruk herstelt zich wel volledig.
Men verliest 100 haren per dag
Fact: Haren hebben een levenscyclus van 4 tot 6 jaar. Daarna vallen ze uit en groeien er weer nieuwe haren uit het haarzakje. Dit is een normale cyclus van haren. Door deze cyclus verliest iedereen zo’n 50 tot 150 haren per dag.
Wanneer een haar wordt gevonden na een misdrijf, wil dat dus niet direct zeggen dat die haar van de dader afkomstig is. Op alle plekken waar je op een dag komt, kun je hoofdharen achterlaten. Hiernaast blijven haren ook gemakkelijk hangen op (be)kleding waardoor ze gemakkelijk van één plaats naar een andere plaats kunnen worden meegenomen.
Aan de vorm van vingerafdrukken kan je zien of ze van een vrouwenhand of mannenhand komen
Fiction: De vorm van de vingerafdruk zelf zegt niets over een mannelijke of vrouwelijke hand. En ook aan de grootte van de vingerafdruk kan men niet stellen of men met een man of een vrouw te maken heeft. Het klopt dat over het algemeen vrouwen kleinere en smallere handen hebben dan mannen, maar dat is niet zo exclusief dat men aan de hand van een vingerafdruk kan zeggen of de afdruk van een man of vrouw afkomstig is.
Tweelingen DNA kan van elkaar worden onderscheiden
Fact: Eeneiige tweelingen zijn geboren uit dezelfde eicel en zaadcel. Dat maakt dat ze in principe hetzelfde DNA-profiel bezitten. Toch zijn er kleine verschillen in het DNA van eeneiige tweelingen, die middels onderzoek zichtbaar kunnen worden gemaakt.
Deze kleine verschillen in de genetische code ontstaan spontaan. Het zijn eigenlijk ‘foutjes’ die gemaakt worden bij het kopieren van het DNA in cellen. Ook kan de sterkte van waterstofbindingen in het DNA van eeneiige tweelingen van elkaar verschillen. Deze verschillen ontstaan voornamelijk door externe factoren.
Een gebit is uniek
Fact: Het gebit is het onderdeel van het skelet dat aan de buitenlucht wordt blootgesteld. Een gebit slijt door gebruik. En de groei van tanden en kiezen kan enigszins worden beïnvloed door bijvoorbeeld duimzuigen. En natuurlijk hebben ook beugels en andere tandarts-behandelingen invloed op het gebit. Dit alles maakt dat ieders gebit een unieke combinatie bevat van behandelingen, stand en vorm, slijtage en kwaliteit heeft.
Een persoon kan echter alleen aan de hand van zijn gebit worden geïdentificeerd als er ook een weergave is van het gebit waarbij de identiteit bekend is. Röntgenfoto’s van de tandarts worden hiervoor gebruikt.
Met beeldbewerking kunnen veel details in slechte kwaliteit beelden alsnog zichtbaar worden gemaakt
Fiction: Dit zien we vaak in tv-shows en films. Een korrelig beeld van een bewakingscamera wordt bewerkt, vervolgens wordt ingezoomd op een spiegel (of de reflectie in een bril) en dan wordt in de weerkaatsing een kenteken van een voorbijrijdende auto zichtbaar gemaakt.
Helaas is dit geen realiteit. Met beeldverbeteringstechnieken kunnen camerabeelden vaak wel worden verbeterd en kan meer zichtbaar worden gemaakt dan op het eerste gezicht zichtbaar is. Maar er zitten uiteraard wel grenzen aan de mogelijkheden. Wat niet is vastgelegd, kan ook niet zichtbaar worden gemaakt.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
