Het verzamelen van materiaal komt vaak op een onverwacht moment. Sporenmateriaal bevindt zich op een locatie of wordt aangebracht door een opdrachtgever of slachtoffer of getuige van een incident.
Sporenmaterialen staan aan de basis van forensisch onderzoek. Zonder sporen, geen onderzoek.
Het verzamelen van sporen is gericht op het mogelijk maken van vervolgonderzoek. En om dat vervolgonderzoek zo goed mogelijk te laten verlopen en zoveel mogelijk informatie uit het spoor te kunnen herleiden, is het van belang dat het materiaal op een juiste manier wordt verzameld.
Waar moet je op letten:
1. Voeg geen sporen toe
Zorg ervoor dat je bij het verzamelen van materiaal geen sporen toevoegt aan het materiaal. Het bekendste voorbeeld hierbij is natuurlijk het toevoegen van vingerafdrukken door het aanraken van het materiaal met blote handen.
Maar in veel gevallen gaat het niet om vingerafdrukken. Wanneer je materiaal verzamelt voor een chemisch onderzoek kan blootstelling aan de lucht het materiaal al aantasten.
Bedenk bij ieder spoor waarom je het veiligstelt. Welk spoor is er aanwezig dat onderzocht moet/gaat worden en hoe voorkom je dat je sporen toevoegt die van invloed zijn op het onderzoek?
2. Wis geen sporen uit
Natuurlijk, naast het toevoegen van sporen moet ook het wissen van sporen voorkomen worden. Wanneer je sporen op een verkeerde manier aanraakt of verpakt, kunnen sporen uitgewist worden. Het aanzetten van een digitaal apparaat kan al wijzigingen aanbrengen aan het geheugen. De nieuwe handelingen met het apparaat worden in het geheugen geschreven over oude gegevens heen. De oude gegevens worden hiermee permanent gewist.
Maar ook het verkeerd aanraken of verpakken van materialen kan ervoor zorgen dat sporen verdwijnen.
Sporenmateriaal kan ook veranderen in de procedure van veiligstellen. In een luchtdichte verpakking kan biologisch materiaal gaan schimmelen. In een verkeerde verpakking kan chemisch materiaal een reactie aangaan met het verpakkingsmateriaal.
Een juiste werkwijze bij het veilligstellen van sporen moet ervoor zorgen dat het spoor zoals het is aangetroffen nog in dezelfde staat is wanneer het spoor bij het onderzoekslaboratorium aankomt.
3. Zorg voor juiste hoeveelheid
Om een onderzoek op de juiste manier uit te voeren, is voldoende materiaal nodig. De wetenschap zorgt ervoor dat we aan steeds kleinere hoeveelheden materiaal onderzoek kunnen uitvoeren. Maar dan nog is het belangrijk om genoeg materiaal te verzamelen. Te veel materiaal kan bijna niet gebeuren, maar het is natuurlijk (bijna) nooit nodig om 10 liter van een chemische stof veilig te stellen voor onderzoek.
Afhankelijk van de onderzoeken die uitgevoerd gaan worden kan worden bepaald hoeveel materiaal er nodig is. Overleg indien nodig met de onderzoeker over de gewenste hoeveelheid.
4. Zorg voor representativiteit van een geheel
Wanneer een monster wordt genomen van een grotere hoeveelheid, is het erg belangrijk dat het monster (dat wordt onderzocht) representatief is voor het gehele materiaal.
Zeker wanneer er een mengsel wordt aangetroffen, moet goed worden nagegaan of het mengsel goed gemengd is. Wanneer er in een vat chemisch materiaal bijvoorbeeld veel bezinksel op de bodem ligt, verandert de chemische samenstelling als het mengsel nog eens wordt doorgeroerd.
Ook wanneer glassplinters worden aangetroffen of verfschilfers worden gevonden is het belangrijk om er goed op te letten dat het monster dat wordt doorgestuurd voor onderzoek ook representatief is voor het gehele materiaal waar een conclusie over wordt gevraagd.
Het is altijd belangrijk om te zorgen dat het gehele materiaal wordt onderzocht. Ook in dit verband kan de onderzoeker aanwijzingen geven over de wijze waarop het materiaal wordt verzameld.
5. Zorg voor goede omstandigheden
Hierbij gaat het om de omstandigheden van veiligstellen en de omstandigheden van het bewaren van de verzamelde sporenmaterialen.
Net zoals de wijze van aanraken van de sporenmaterialen gevolgen kan hebben voor het de aanwezige sporen op het materiaal of het materiaal zelf, kunnen ook de omstandigheden invloed hebben op de materialen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de temperatuur, de luchtvochtigheid, de schokken die het materiaal te verwerken krijgt etcetera. Zeker wanneer het materiaal door een ander wordt vervoerd (de postbode of de koerier), zijn de omstandigheden van belang. De vervoerder weet immers niet wat er in de verpakking zit en wat zijn handelingen voor effect kunnen hebben op het materiaal. Er zijn goede mogelijkheden voor bijvoorbeeld gekoelde verzending van materialen.
6. Zorg voor goede verslaglegging en labeling
Net zoals de vervoerder niet weet wat er in de verpakking zit, is het ook voor ieder ander dan de persoon die het materiaal heeft verzameld, niet geheel helder hoe het materiaal eruit ziet of in welke staat het materiaal zich bevindt.
Met een juiste omschrijving van het materiaal en een juiste labeling van de verpakking, wordt de onderzoeker beschermd tegen het materiaal dat hij uit de verpakking haalt en wordt het materiaal beschermd tegen ongewenste invloeden van buitenaf.
7. Zorg voor goede verpakking
De verpakking van een materiaal is erg belangrijk. Soms zitten sporenmaterialen voor langere tijd in hun verpakking. De verpakking kan dan van grote invloed zijn op het sporenmateriaal zelf. Er zijn enkele richtlijnen voor verpakkingsmateriaal die ervoor zorgen dat de inhoud beschermd is tegen ongewenste invloeden.
Afsluiting
Het verzamelen van sporen is een belangrijke stap in het onderzoek. Het is de eerste stap, en ook de stap waarbij al wordt bepaald hoe ‘goed’ en waardevol het onderzoeksresultaat zal zijn.
Let op de belangrijke factoren en zorg dat het materiaal zo bruikbaar mogelijk bij de onderzoeker belandt.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
