Als de politieorganisatie een onderzoek naar een misdrijf uitvoert, kunnen ze – onder bepaalde voorwaarden – verschillende dwangmiddelen inzetten om mensen tot medewerking aan het onderzoek te dwingen.
Zo kan iemand worden gedwongen om mee te werken aan het afstaan van zijn vingerafdrukken of DNA om te kunnen vergelijken met sporen die in het onderzoek zijn gevonden.
In een privaat onderzoek bestaan deze dwangmiddelen niet. Een particulier onderzoeker – en dus ook een particulier forensisch onderzoeker – heeft geen mogelijkheid om een persoon te dwingen tot medewerking aan een onderzoek.
Lees ook hier meer over de verschillen tussen publiek en privaat onderzoek
In sommige situaties kan dit erg lastig zijn. Verschillende opdrachtgevers vermoeden vooraf al dat de persoon om wie het gaat ‘sowieso niet mee gaat werken’ aan een onderzoek. In de praktijk maken we dat echter maar weinig mee.
Medewerking
Veel betrokkenen zien het ook als een kans om te laten zien dat ze niets te maken hebben met hetgeen wordt onderzocht. Zeker wanneer er meer dan één persoon wordt verzocht om medewerking aan een onderzoek, zullen er maar zeer weinig mensen weigeren.
Uitleg
Hierbij speelt ook een goede uitleg een rol.
Wanneer mensen gevraagd wordt om medewerking aan een onderzoek naar vingerafdrukken, DNA of bijvoorbeeld handschrift, kan dat ervoor zorgen dat mensen zich in hun privacy bedreigd voelen.
Er is vaak onduidelijkheid over wat er gebeurt met de informatie die ze afstaan.
Komt een vingerafdruk in een database terecht? Wat voor informatie kunnen de onderzoekers allemaal uit mijn DNA-profiel aflezen? Hoe lang blijft mijn informatie dan ergens waar ik er geen controle over heb?
Deze zeer legitieme vragen komen boven wanneer mensen gevraagd wordt om hun gegevens af te staan voor onderzoek. Een gedegen uitleg vooraf over wat er met de gegevens gebeurt en ook wat niet, hoe lang de gegevens worden opgeslagen en hoe de verwerking van de gegevens wordt gecontroleerd, kan soms helpen om de twijfel weg te nemen.
Ik ben het eens met Loesje: ‘Ik heb niets te verbergen, maar dat hoeven ze niet te weten.’
Maar wat nou als iemand toch echt weigert om mee te werken?
Als een persoon echt weigert om mee te werken kan hij niet worden gedwongen, zoals ook al eerder aangegeven.
Een weigering om mee te werken is niet automatisch een verdacht-makende situatie. Iemand wordt niet verdacht van een feit omdat hij niet wil meewerken aan het onderzoek.
Vertrouwen
De meeste situaties die wij, als particulier onderzoeksinstituut, onderzoeken, hebben te maken met vertrouwen. Er bestaat een wantrouwen tussen twee personen. Die kan uit de weg worden geruimd door met een onderzoek aan te tonen of uit te sluiten of de vermoedens waar zijn.
Het vertrouwen herstellen is vaak de onderliggende reden waarom mensen onderzoek laten uitvoeren naar een bepaalde situatie. Als dit vertrouwen kan worden hersteld door mee te werken aan een onderzoek, zullen de meeste mensen hier direct aan mee willen werken.
Meestal lukt het wel
In de praktijk komen we het maar zeer weinig tegen, dat mensen niet mee willen werken aan een onderzoek. Mocht een betrokkene echt niet mee willen werken, kan hij niet worden gedwongen, maar soms zijn er mogelijkheden om alsnog op een prettige manier medewerking te verkrijgen.
Iedere situatie is anders. We adviseren u graag, ook als u vermoedt dat de mogelijk betrokkene in uw situatie elke medewerking zal weigeren.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
