Afgelopen week is het nieuwe €10-biljet in omloop gebracht. In deze nieuwe bankbiljetten zijn de echtheidskenmerken verbeterd om hiermee het namaken van bankbiljetten nog moeilijker te maken.

Bankbiljetten

In winkels gebruiken kassières vaak een blauwe lamp om geld op echtheid te controleren. Onder het blauwe licht worden bijvoorbeeld kleine vezels in de bankbiljetten zichtbaar. Deze vezels zijn een kenmerk van de echtheid van een bankbiljet.

Ook lichten de sterren op het biljet geel op en zien het serienummer en de horizontale band er rood uit. Het papier zelf licht geheel niet op onder UV-licht.

Fluorescentie

Wanneer lichtstralen een oppervlakte raken, wordt een gedeelte geabsorbeerd en een gedeelte teruggekaatst. Het gedeelte dat wordt teruggekaatst, bepaalt welke kleur wij zien als we naar het object kijken.

In de praktijk gaat altijd een klein beetje licht verloren tijdens het proces van absorberen en reflecteren van licht. Dit verlies zorgt ervoor dat het gereflecteerde licht een klein beetje hoger in het kleurenspectrum komt te liggen. Dit fenomeen heet fluorescentie en wordt waargenomen als ‘gloeien’ (ofwel geel oplichten) wanneer het object wordt beschenen met een UV-lamp. Wanneer het object wordt beschenen met een normale lamp, zal dit fenomeen niet worden waargenomen.

Naast de toepassing voor bankbiljetten kan UV-licht op nog meer manieren worden ingezet om onderzoek te doen naar authenticiteit van objecten of naar de aanwezigheid van sporen. Hieronder vind je nog vier toepassingen.

2. Printerpapier

Wit (printer)papier wordt bij de productie behandeld met fluorescerende stoffen om het er witter uit te laten zien. Dit trucje wordt pas sinds ongeveer 1950 toegepast. Documenten die ouder zouden moeten zijn dan 1950, zouden dus niet moeten oplichten onder een UV-lamp.

3. Waardepapieren

De meeste waardepapieren (paspoorten, diploma’s, officiële akten, etcetera) bevatten echtheidskenmerken zoals watermerken en/of hologrammen die alleen zichtbaar zijn onder UV-licht Soms ook reageren de kenmerken op een bepaalde manier (verkleuren/oplichten) onder UV-licht.

4. Biologische vloeistoffen

Biologische vloeistoffen bevatten ook de eigenschap om op te lichten onder speciale lichtbronnen. Forensisch onderzoekers maken gebruik van speciale lampen die een lichtbundel uitstralen van een specifieke (nauwe) nanometerbandbreedte, waarmee biologische vloeistoffen kunnen worden gevonden. Enkele biologische vloeistoffen kunnen echter ook oplichten wanneer aangestraald met UV-licht. Als eerste indicatie is een UV-lamp een prima optie voor het detecteren en opsporen van lichaamsvloeistoffen.

5. Blauwe plekken

Een bijzondere toepassing van UV-licht is het zichtbaar maken van ‘oude blauwe plekken’. Uit onderzoek is gebleken dat een blauwe plek, nadat het voor het oog genezen is, nog steeds zichtbaar is onder UV-licht. Het genezingsproces onder de huid gaat nog langer door en de aanwezigheid van de blauwe plek kan nog worden gezien met behulp van UV-licht.

Bijvoorbeeld bij onderzoeken naar huiselijk geweld of kindermishandeling wordt UV-licht gebruikt om ‘oude’ verwondingen zichtbaar te maken.

Valse resultaten

Als je met een UV-lamp door een ruimte schijnt, zie je overal allerlei zaken oplichten. Verschillende materialen en objecten hebben de eigenschap om UV-stralen te weerkaatsen.

Dit betekent dus ook dat wanneer een resultaat wordt bereikt met behulp van een UV-lamp, dit alleen als indicatie kan gelden. Op basis van UV-licht kan nooit een stof als bijvoorbeeld biologische vloeistof worden geïdentificeerd. Er zijn immers te veel stoffen die ook reageren onder UV-licht om te kunnen spreken van een identificatie.

De meeste wasmiddelen bevatten stoffen die reageren onder UV-licht. Wanneer textiel is gewassen zal het dus bijna altijd oplichten onder een UV-lamp. Dit maakt het onderzoek naar de aanwezigheid van lichaamsvloeistoffen op bijvoorbeeld beddengoed met een UV-lamp erg onbetrouwbaar.

Verschillende groenten en vruchten hebben de eigenschap om te fluoresceren, zoals watermeloen en bananen. Hiernaast geven ook sommige verfstoffen, bleekmiddelen en sommige beautyproducten een reactie op UV-licht.

Een UV-lamp is een handig hulpmiddel voor iedere onderzoeker. Als indicatief opsporingsmiddel kan het de onderzoeker helpen om vast te stellen waar hij mee te maken heeft en te bepalen of nader onderzoek noodzakelijk is.
De UV-lamp kan op zichzelf echter nooit bewijs leveren over een situatie. Controle van de resultaten door middel van andere onderzoekstechnieken blijft altijd nodig.

Samen naar de waarheid!
Cynthia