In het onderzoekswerkveld wordt veel gesproken over sporen. In de verschillende artikelen gebruik ik de term ook erg veel.

Wat betekent de term ‘sporen’ nou eigenlijk?

Zoeken naar signalen

Het woord spoor in de context van (forensisch) onderzoek is afkomstig van de context zoals we die kennen uit het spoorzoeken. Vroeger tekende een buurjongen met stoepkrijt pijlen op de weg om mij vervolgens de route te laten lopen die hij wilde. Onderweg liet hij allerlei opdrachten achter zoals ‘loop drie keer om de put heen’ en ‘hinkel tot aan de volgende pijl’.

De essentie van deze spellen is dat de deelnemer zoekt naar signalen die hem ergens naartoe leiden. Dat kan het eind van de route zijn (zoals bij wandeltochten door het bos), maar – als het spoor de pootafdrukken van een hert betreffen – ook leiden naar de huidige verblijfplaats van het hert.

Dit laatste voorbeeld maakt al duidelijk dat het doel (en eventueel de spelregels) de deelnemer vertellen wat voor hem wel een spoor is en wat niet. De boswachter die het hert zoekt, zal geen aandacht schenken aan de groene paaltjes die de wandelroute aangeven of de rode linten die door de scoutingvereniging zijn opgehangen.

Heden of verleden?

En eigenlijk zoeken we niet naar sporen die ons leiden naar iets dat in de toekomst gebeurt (het bereiken van het doel), maar naar sporen die iets vertellen over wat er in het verleden is gebeurd.

We zoeken naar de signalen dat onze buurjongen in het verleden heeft getekend met zijn stoepkrijtje, of dat het hert daar zijn poten heeft geplaatst.

Bij onderzoek in de context van een opsporing of bewijsvoering gaat het net zo. We zoeken naar de signalen die aangeven wat er in het verleden (voordat wij ernaar gaan zoeken) is gebeurd.

Sporen kunnen tastbaar zijn (bloeddruppels, een gebroken ruit), waarnemingen zijn (de geur van benzine) of onzichtbare sporen zijn (latente vingerafdrukken, minieme speekseldruppeltjes, huidcellen).

Wat zijn sporen?

Eigenlijk kan dus alles om ons heen worden aangemerkt als ‘spoor’. Wanneer we echter uitgaan van een onderzoek naar een specifieke gebeurtenis, incident of situatie, kan de term sporen worden uitgelegd als:

Alle signalen die iets zeggen over wat er in het verleden is gebeurd, en die een relatie hebben met de situatie die we onderzoeken, kunnen worden aangemerkt als ‘spoor’.

Samen naar de waarheid!
Cynthia