Bijna al het forensisch onderzoek is gebaseerd op het vergelijken van een gevonden materiaal met een materiaal van bekende herkomst.
Vergelijkingsmateriaal
Zo kan een gevonden bloedvlekje worden geanalyseerd op het aanwezige DNA-profiel, maar er kan pas een identiteit aan de donor van het bloedvlekje worden gegeven als het gevonden DNA-profiel kan worden vergeleken met profielen van bekende herkomst.
Hierbij is het van groot belang dat het vergelijkingsmateriaal representatief is voor de herkomst. Bij een DNA-profiel is dat niet zo lastig. Het DNA-profiel verandert immers niet. Vingerafdrukken ook niet.
Maar bijvoorbeeld de slijtage op schoensporen verandert wel naarmate de schoen langer gedragen wordt of juist pas korter in gebruik is bij de drager van de schoen.
Ook voor handschrift geldt dit principe. Als je in je agenda, dagboek of notities kijkt, zie je dat je handschrift telkens een beetje anders is. Handschrift is voor personen uniek, maar heeft wel een bepaalde variatie die ontstaat door verschillende factoren.
Vergelijkingsmateriaal voor schriftonderzoek
Om een handschrift of handtekening gedegen te kunnen vergelijken is vergelijkingsmateriaal nodig van de gehele natuurlijke variatie van iemands handschrift/handtekening.
Het is niet voldoende om iemand te vragen om zijn handtekening 20 keer op een A4tje te zetten. De variatiebreedte is bij deze methode kleiner dan wanneer ook andere factoren worden meegenomen bij het verzamelen van representatief vergelijkingsmateriaal.
Gedegen vergelijkingsmateriaal voor een handschrift- of handtekeningvergelijkend onderzoek moet voldoen aan de volgende punten:
-
Voldoende materiaal
Het vergelijkingsbestand moet bestaan uit materiaal dat de gehele breedte van iemands handschrift bevat. Het moet dus voldoende materiaal zijn om de natuurlijke variatie die iemand in zijn eigen schrift heeft in kaart te brengen. Twee handtekeningen of een handgeschreven adres zijn eigenlijk nooit voldoende om een vergelijking mee uit te voeren.
-
Uit dezelfde periode als het betwiste schrift
Handschrift verandert gedurende de tijd. Zeker bij jongeren, waarbij het handschrift nog niet uitontwikkeld is, treden er veranderingen op in de loop der jaren. Jongeren zetten hun handtekening ook minder vaak, waardoor de exacte vorm van de handtekening nog niet uitontwikkeld is.
Maar ook door ziektes, handicaps en soms zelfs een huwelijk kunnen handtekeningen veranderen. Daarom is het van belang dat de handtekeningen die als vergelijkingsmateriaal worden aangeboden uit dezelfde periode afkomstig zijn als de handtekening die wordt onderzocht.
-
Origineel
Een handtekening of schrift wordt met een schrijfgerei op een ondergrond geplaatst. En als al het materiaal op gewoon papier wordt geschreven, ligt dat papier ook weer steeds op een andere ondergrond. Hierbij spelen druk op het schrijfgerei, snelheid van het plaatsen van lijnen en andere factoren een rol. Deze factoren gaan verloren wanneer een kopie of scan van een handtekening wordt gemaakt. Ook is de lijnrichting niet meer zichtbaar op een kopie of scan.
Het is dus belangrijk om zoveel mogelijk documenten aan te leveren waar de schrijver zijn schrift (of handtekening) op geplaatst heeft, aan te leveren.
-
Geplaatst zonder voorkennis
Wanneer men weet dat een handtekening gebruikt gaat worden voor een vergelijkend onderzoek, gat men (onbewust) zijn best doen om een ‘mooie’ of ‘goede’ handtekening te zetten of netjes te schrijven. Men weet immers wat er vanaf hangt dat dit schrift bepaalde elementen bevat. Hierdoor is de natuurlijke variatie van het schrift minder, wat er toe kan leiden dat de vergelijkingshandtekeningen of -schriften juist minder geschikt zijn voor vergelijkend onderzoek.
-
Van dezelfde schriftsoort
Mensen schrijven in verschillende vormen. Lopend, aaneengeschreven schrift in een brief, blokletters op notities of blokletters bij het invullen van een kruiswoordpuzzel. Deze letters hebben bij iedere schrijver hun eigen kenmerken. Voor een vergelijkend onderzoek dient gezocht te worden naar vergelijkingsmateriaal van hetzelfde soort schrift als het schrift dat wordt onderzocht.
-
In dezelfde vorm (indien mogelijk)
(In een hokje, op een bijzondere ondergrond, met een bijzondere pen, etc)
Op sommige officiële formulieren moet een handtekening in een daarvoor bestemd vakje geplaatst worden. Vaak is dat ook nog onderaan een A4-documentje. Dat schrijft lastiger dan wanneer men alle ruimte heeft om een handtekening te zetten. Doordat de schrijver enigszins moet sturen dat zijn handtekening of zijn tekst binnen een bepaalde ruimte blijft, wordt het schrift iets anders. Deze factoren wegen mee bij het vergelijkend onderzoek.
Zo wordt het schrift ook een beetje anders wanneer met onder andere omstandigheden schrijft. Met een dikke stift op een verticaal whiteboard schrijft toch anders dan met een balpen in een gelinieerd schrift.
Indien mogelijk is het dus van belang dat het vergelijkingsmateriaal in dezelfde vorm is opgemaakt als het materiaal dat wordt onbetwist.
Grotere bewijswaarde
Gedegen vergelijkingsmateriaal zorgt ervoor dat een schriftdeskundige zijn werk zo goed mogelijk kan uitvoeren en een uitspraak kan doen waar hij zoveel mogelijk bewijswaarde aan kan geven.
Heeft u vragen over schrift- of handtekeningvergelijkend onderzoek? Neem dan contact met ons op. Wij kunnen u altijd vrijblijvend advies geven.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
