Een forensisch onderzoek staat zelden op zichzelf. Een forensisch onderzoek wordt ingezet om informatie te verkrijgen, waarmee een vraag kan worden beantwoordt.
Is dit document authentiek?
Heeft deze persoon verdovende middelen in zijn lichaam?
Wie heeft deze inbraak gepleegd?
Een forensisch onderzoek is een middel om vragen te beantwoorden. Soms lijkt de aanpak voor de hand te liggen. Maar meestal zijn er verschillende factoren die bijdragen aan de volledige beantwoording van de onderliggende vraagstelling.
Daarom is het belangrijk om vooraf een plan op te stellen waarmee wordt vastgelegd met welke onderzoeken een vraagstelling kan worden beantwoord (en ook wat niet kan worden beantwoord).
Doel van het onderzoek
Eerst is van belang om vast te stellen welk doel met het onderzoek of de onderzoeken wordt beoogd. De doelstelling ‘wie is hierbij betrokken?’ dient op een andere manier te worden onderzocht dan de vraag ‘wat is er exact gebeurd?’. Aan de hand van de doelstelling worden verschillende vraagstellingen opgesteld die samen het doel bereiken.
Wat voor soort onderzoeken zijn mogelijk
De wetenschap heeft ons een breed arsenaal aan onderzoeksmogelijkheden geleverd. Er zijn vele verschillende mogelijkheden om middels onderzoek vraagstellingen te beantwoorden. De verschillende mogelijkheden hebben allen hun eigen voorwaarden en voor- en nadelen. Maar voornamelijk is de inzet van een middel afhankelijk van de beschikbaarheid van sporenmateriaal.
Welke sporen zijn er
Forensisch onderzoek vindt altijd plaats aan de sporen die iets zeggen over een gebeurtenis of handeling. De volgende vraag is dan ook: ‘Welke sporen zijn er?’ Of: ‘Welke sporen zijn er misschien?’
Soms is het overduidelijk. Een bloedvlek op een vloer of muur of een anonieme brief zijn tastbare en zichtbare sporen die kunnen worden onderzocht. Maar zeer vaak zijn de aanwezige sporen ook niet zichtbaar, maar mogelijk wel aanwezig. Middels verschillende technieken kan dan alsnog worden vastgesteld of de sporen aanwezig zijn en kunnen de aanwezige sporen worden verzameld voor vervolgonderzoek.
Op basis van de mogelijke onderzoeken waarmee de vraagstelling(en) kunnen worden beantwoord, kan worden nagegaan of de benodigde sporen voor dit onderzoek ook aanwezig – en beschikbaar – zijn.
De beschikbaarheid van sporen (en vergelijkingsmateriaal) zal uiteindelijk ook een doorslaggevende factor zijn bij de mogelijkheid om een bepaalde onderzoeksmethode in te zetten.
Volgorde van onderzoeken
Veel onderzoek wordt gefaseerd uitgevoerd. Men kan direct een DNA-onderzoek uitvoeren op een spoor, maar het is beter om eerst vast te stellen of er daadwerkelijk biologisch materiaal op de sporendrager aanwezig is. Zo wordt ook eerst de ontvanger van een anonieme brief uitgesloten als donor van de aanwezige vingerafdrukken, voordat verder wordt gezocht naar de donor van de aanwezige afdrukken.
Zeker wanneer verschillende onderzoeken op hetzelfde sporenmateriaal worden uitgevoerd, is het belangrijk om goed na te denken over de volgorde.
Sommige onderzoeken hebben effect op de sporenmaterialen zelf. Zo heeft een onderzoek naar de vingerafdrukken op een papier effect op de mogelijkheid om later nog printerkenmerken in hetzelfde papier te kunnen vaststellen.
Het is dus belangrijk om vooraf na te denken over de volgorde van de uit te voeren onderzoeken. Het kan de mogelijkheden beïnvloeden en zo de beantwoording van de vraagstellingen in gevaar brengen.
Wat is niet mogelijk?
Er zijn soms ook vragen die niet kunnen worden beantwoordt aan de hand van het voorgestelde onderzoek. Zo is het bijvoorbeeld wel mogelijk om vast te stellen of een handtekening op een document authentiek is, maar is het niet mogelijk om vast te stellen op welk moment een handtekening op een document is geplaatst.
En kan wel worden aangetoond of iemand verdovende middelen in zijn lichaam heeft, maar kan vaak niet worden aangetoond op welke wijze deze middelen in het lichaam zijn gekomen.
Een goed plan is het halve werk
Een helder plan voorafgaand aan de start van het onderzoek, zorgt voor een gedegen aanpak waarbij de vraagstellingen zo goed mogelijk worden beantwoordt en de doelstelling zo goed mogelijk wordt bereikt.
Neem de tijd voor een goed plan, een goed begin is het halve werk.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
