Het is vandaag 31 december. Het einde van 2015.
Vanavond vieren we oud&nieuw. Oliebollen en vuurwerk mogen niet ontbreken. Net als het toewensen van ‘gelukkig nieuwjaar’ en het vol goede moed beginnen aan goede voornemens.
Oud & nieuw is de overgang van een afgelopen jaar (oud) naar de start van een nieuw jaar (nieuw). We hopen altijd dat ‘nieuw’ ook beter (mooier, gelukkiger) zal zijn dan ‘oud’.
We ontwikkelen onszelf; met goede voornemens hopen we een betere, gezondere, gelukkigere versie van onszelf te zijn in het nieuwe jaar, vergeleken met het oude jaar.
En niet alleen wijzelf ontwikkelen ons. Ook in de maatschappij vinden er allerlei ontwikkelingen plaats die als doel hebben om vooruitgang te zijn ten opzichte van de eerdere situatie.
Forensisch onderzoek is een gebied waar veel ontwikkelingen hebben plaatsgevonden en ook nog zullen plaatsvinden.
Deze week zet ik een aantal oude en nieuwe werkwijzen binnen het forensisch onderzoek op een rij.
Oud
-Lombroso (criminoloog, 1835-1909) geloofde dat criminaliteit aangeboren gedrag was. Hij selecteerde personen op basis van uiterlijke kenmerken (diepliggende ogen, hoge jukbeenderen, doorlopende wenkbrauwen) en bestempelde hen als misdadiger.
-Het eerste gebruik van vingerafdrukken als identificatiemiddel werd gebruikt om de maker van aardewerk te identificeren. Later werden ook vingerafdrukken gebruikt om de afzender van belangrijke documenten aan af te lezen en om vast te leggen wie al een loonzakje had ontvangen.
-Bloedgroep-bepaling werd veel gebruikt als middel om potentiele donoren (waaronder verdachten) van achtergebleven lichaamsvloeistoffen uit te sluiten als donor van een achtergebleven spoor. Voordat DNA-onderzoek mogelijk was, werd op basis van bloedgroep nagegaan of het achtergebleven spoor afkomstig kón zijn van de verdachte die men op het oog had. Nog steeds kan bloedgroepbepaling een waardevol onderdeel van onderzoek zijn, DNA-onderzoek biedt echter zoveel meer informatie dat bloedgroepbepaling bijna nooit meer wordt gebruikt.
-Nadat onderzoeksmethoden voor DNA waren ontwikkeld, was in eerste instantie nog een behoorlijke hoeveelheid materiaal nodig voordat een DNA-profiel kon worden opgemaakt. Ook kon in eerste instantie niet veel worden gezegd over verwantschap tussen twee of meer personen.
Een ander belangrijk aspect was de wetgeving op DNA-gebied. Aan de start van het forensisch DNA-onderzoek was het niet mogelijk om een verdachte te dwingen materiaal af te staan voor DNA-onderzoek. Ook bestond er geen DNA-databank en was het niet mogelijk om een donoren te identificeren wanneer een spoor bestond uit lichaamsvloeistoffen van meer dan één persoon.
-Een van de eerste toepassingen van de forensische chemie was het identificeren van arseen in een lichaamsdeel. Met deze toepassing (het koken van het lichaamsdeel in een mengsel van zinkpoeder en zwavelzuur) werd de aanwezigheid van arseen – een veelgebruikt gif – worden aangetoond.
Nieuw
DNA-onderzoek. Ook al wordt het inmiddels bijna 30 jaar gebruikt in Nederland, de ontwikkelingen gaan nog steeds zo razendsnel dat er ieder jaar nieuwe mogelijkheden beschikbaar komen. De ontwikkelingen gaan verder dan het DNA-profiel dat welbekend is. Ons DNA verbergt meer informatie die van groot belang kan zijn in een opsporingsonderzoek.
De laatste ontwikkelingen hebben onder andere betrekking op het zichtbaar maken van uiterlijke kenmerken uit de genetische informatie van een persoon.
-Ook relatief nieuw is het digitaal onderzoek. Relatief nieuw omdat de digitale wereld 50 jaar geleden nog maar nauwelijks bestond. Sinds computers en het internet breed beschikbaar zijn en gebruikt worden, heeft ook het digitale onderzoek een grote vlucht genomen. De digitale wereld biedt veel kansen voor criminelen, waar eveneens de digitale opsporingsmogelijkheden zich blijven ontwikkelen.
-Een ander relatief nieuw fenomeen in het forensisch onderzoek is de waardering van de betrouwbaarheid van forensisch bewijs. In de afgelopen jaren zijn we ons steeds meer bewust geworden van de wijze waarop onderzoeksresultaten tot stand komen en de factoren die invloed kunnen hebben op deze resultaten. De nadruk is meer komen te liggen op de betekenis van verkregen onderzoeksresultaten in de context van de onderhavige zaak, dan op de techniek zelf.
Toekomst
Na vandaag is 2015 echter ook weer ‘oud’. En als ‘nieuw’ gaat over wat er nog gaat komen in de toekomst, kunnen we daar ongetwijfeld vele nieuwe ontwikkelingen op het forensisch gebied verwachten. De technieken zullen sneller, efficiënter en wellicht betrouwbaarder worden.
Ongetwijfeld komen er in 2016 een aantal zeer mooie, belangrijke en waardevolle ontwikkelingen in het werkveld, die we over 20 jaar zullen beschrijven als ‘ouderwetse’ methode.
Maar dat geeft niet, we blijven ons ontwikkelen en verbeteren. En alleen als we allemaal samenwerken aan deze ontwikkelingen, gaan we ook in 2016 Samen naar de waarheid!
Ontzettend fijn, gelukkig en veilig 2016 toegewenst!
Cynthia
