Steeds meer mensen nemen het heft in eigen hand als ze iets is overkomen. Het vertrouwen in de politie blijft dalen en mensen willen liever zelf snel actie ondernemen als ze ergens mee te maken krijgen.
Een vermoeden van overspel, het ontvangen van een anonieme brief, een handtekening onder een overeenkomst die je zelf niet gezet hebt.
Zaken die grote gevolgen hebben voor de mensen die erbij betrokken zijn.
De politie kan (en mag) niet bij al deze zaken onderzoek doen, maar gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om zelf actie te ondernemen.
En Particulier Onderzoeksbureaus kunnen hierbij helpen.
Maar wanneer slaat eigen onderzoek door? Ook wanneer de politieorganisatie niet is betrokken, maar mensen zelf op onderzoek uitgaan, moet rekening gehouden worden met de belangen en rechten van álle betrokkenen in de zaak, ook die van de persoon die mogelijk iets onrechtmatigs heeft gedaan.
Privacybescherming
Iedereen heeft recht op privacy. Dat betekent ook dat er niet zomaar informatie over iemand verzameld mag worden of dat er in goederen van personen (zoals telefoons) gezocht mag worden naar informatie over die persoon.
Deze privacybescherming geldt ook voor mensen die vermoedelijk een strafbaar feit of schadelijke handeling hebben gepleegd.
Bij het uitvoeren van een onderzoek moet dus ook de persoon die het onderzoek uitvoert rekening houden met de (privacy)rechten van de persoon die onderwerp van onderzoek is.
Gerechtvaardigd belang
Particulier Onderzoeksbureaus houden zich aan de wet. Bij het uitvoeren van hun onderzoeken wordt steeds nagegaan of de informatie die wordt verzameld, wel mag worden verzameld voor de doelstelling die wordt beoogd.
Informatie over een persoon mag alleen worden verzameld als de inbreuk die vermoedelijk op een ander wordt gemaakt zwaarder weegt dan de privacyinbreuk die het onderzoek op de betrokkene maakt. Dit heet het gerechtvaardigd belang.
Hierbij geldt ook nog dat de aanleiding om te vermoeden dat er een misstand plaatsvindt, duidelijk moet zijn. Een vaag vermoeden is niet voldoende om een onderzoek uit te gaan voeren. Er moeten duidelijke aanwijzingen zijn dat er daadwerkelijk iets schadelijks plaatsvindt.
Onderzoeksmethoden
Vervolgens is mogelijkheid om een onderzoeksmiddel in te zetten afhankelijk van de situatie. Het lijkt zo gemakkelijk om ergens een verborgen camera op te hangen en hiermee snel en gemakkelijk de vermoedens te kunnen staven of ontkrachten.
Maar het inzetten van een verborgen camera maakt een zeer grote inbreuk op alle personen die zonder dat ze het weten worden gefilmd. Dat mag niet zomaar.
Verantwoordelijkheid van de onderzoeker
Het is ook de verantwoordelijkheid van de onderzoeker om vast te stellen of het onderzoek mag worden uitgevoerd. Dat betekent dus ook dat aanvragers van onderzoek aan de onderzoeker zullen moeten vertellen wat de aanleiding voor het aanvragen van het onderzoek is en wat de exacte vermoedens zijn.
En soms zal een aanvrager worden teleurgesteld en zal een onderzoeker aangeven het onderzoek niet – of niet op de gewenste manier – te kunnen uitvoeren.
Dit kan zeer teleurstellend zijn. Een onderzoeker kan je wel advies geven over wat nog wel mogelijkheden zijn om meer informatie te achterhalen of het vermoeden te versterken waardoor wellicht sommige onderzoeksmogelijkheden wel toegestaan zijn.
Informatieplicht
Hiernaast is er nog een plicht om de persoon die onderwerp van onderzoek is (geweest) op de hoogte te stellen van het onderzoek. Dus ook als bij een onderzoek blijkt dat het vermoeden ongegrond was en de betrokkene niets verkeerds gedaan heeft, moet je hem vertellen dat er een onderzoek heeft plaatsgevonden.
Met alle gevolgen van dien; schending van vertrouwen, breuken in vriendschappen en familierelaties, etcetera.
Gevolgen
De gevolgen van het niet naleven van de regels die gelden voor onderzoek kunnen ook groot zijn. Een rechter kan oordelen dat de wijze van onderzoek dermate onrechtmatig heeft plaatsgevonden dat zijn oordeel anders zal uitvallen over het feit waar je de wederpartij van beschuldigd.
Zover, dat je veroordeeld kunt worden tot het betalen van een schadevergoeding voor de (privacy)inbreuken die je hebt gemaakt op de betrokkene.
Hou je aan de regels
Zelf een onderzoek starten klinkt gemakkelijk en kan je helpen om snel een antwoord te krijgen op je vragen in een situatie waarin je mogelijk onterecht schade wordt toegebracht.
Maar er zijn regels. Die regels beschermen iedereen, dus ook de persoon die mogelijk iets heeft gedaan wat niet door de beugel kan. Alleen een rechter kan uiteindelijk beslissen of iemand daadwerkelijk schuldig is aan een schadelijke handeling.
Wees dus voorzichtig bij het uitvoeren van een eigen onderzoek. Vraag hulp en zorg dat je de belangen van íedereen beschermt.
Samen naar de waarheid!
Cynthia
