Voor de preventie van schadelijke gebeurtenissen is het van belang dat men weet hoe een bepaalde gebeurtenis tot stand heeft kunnen komen. Immers, als kan worden gereconstrueerd hoe een situatie plaats heeft kunnen vinden en/of waarom iemand bepaalde handelingen heeft uitgevoerd, kan men actie ondernemen om dit in de toekomst te voorkomen.
De totstandkoming van situaties door ‘oorzaak en gevolg’ is beschreven in het fenomeen ‘Butterfly effect’, ofwel chaos theory.
Het butterfly effect is veelvuldig besproken. Er is echter één verhaal dat ik het mooiste vind:
Lang geleden vloog er een vlinder verdrietig rond. Hij was net wakker geworden uit zijn slaap en uit zijn cocon gekropen. Helaas was zijn vriendinnetje, die haar cocon naast die van hem had gebouwd, al eerder ontwaakt en weggevlogen. De vlinder had geen hoop om zijn rupsenvriendinnetje nog terug te vinden en flapte verdrietig met zijn vleugels.
Net op dat moment vloog hij langs een dinosaurus. De windvlaag die de vlinder met zijn vleugels veroorzaakte kriebelde in de neus van de dinosaurus en deze nieste. De vlinder duikelde meters weg door de nies van de dinosaurus.
Een vrouwtjesdinosaurus die net de vlinder aan het bekijken was werd boos op de niesende dino, omdat hij de vlinder had weggejaagd. De dinosaurussen kregen ruzie.
Verontwaardigd stampte de ruziënde dinosaurussen met hun voeten. Het gestamp resulteerde in een scheur in de aarde en een stevige aardbeving.
De trillingen van de aardbeving zorgde voor een vulkaanuitbarsting. Door de scheur in de aarde konden de dinosaurussen alleen nog vluchten in de zee, en daar overleden ze één voor één.
Zo heeft de vlinder ervoor gezorgd dat de dinosaurussen zijn uitgestorven.*
Kleine acties, grote gevolgen
Het komt erop neer dat alle handelingen die we uitvoeren, gevolgen hebben voor (kleine en grote) handelingen die wijzelf of anderen uitvoeren. Deze handelingen hebben ook weer gevolgen.
Als het rupsenvriendinnetje even had gewacht op haar vriendje, zodat ze samen de vleugels konden strekken, was de ruzie tussen de dinosaurussen misschien nooit ontstaan…
Een bepaalde situatie ontstaat dus door ontzettend veel, schijnbaar onbenullige, handelingen en keuzes van mensen, die gezamenlijk leiden naar de huidige situatie. Alle keuzes die we dag in dag uit maken, hebben gevolgen voor anderen en onszelf.
Butterfly effect in een (forensisch) opsporingsonderzoek
Bij ieder opsporingsonderzoek wordt gereconstrueerd wat er is gebeurd in de situatie voordat de onderzoekers erbij betrokken raakten. In ieder geval is er iemand geweest die heeft opgemerkt dat de situatie niet pluis is/was. Waaraan heeft hij dat gemerkt? Welke handeling heeft ertoe geleid dat er iets anders was dan anders waardoor de ontdekker merkte dat er iets is gebeurt?
En vervolgens: welke schadelijke handelingen zijn uitgevoerd en hoe hebben die kunnen plaatsvinden? Heeft iemand een deur niet goed afgesloten? Heeft iemand vergeten te controleren of het hek goed was afgesloten? Heeft iemand per ongeluk een briefje laten slingeren waar de code van de kluis op staat?
Voor preventie van schadelijke gebeurtenissen in de toekomst is het belangrijk om te achterhalen welke handelingen tot gevolg hebben gehad dat de schade heeft kunnen ontstaan.
Is er wrok ontstaan bij een werknemer, toen de directie van een bedrijf heeft besloten om de salarissen niet te verhogen, zonder dit goed uit te leggen?
In een dergelijke situatie kan verbetering van interne communicatie schade in de toekomst voorkomen.
Nog twee voorbeelden…
Een bekende reclame haalt ook het butterfly effect aan om te laten zien wat er zou kunnen gebeuren als… (je een auto koopt, waarvan de gegevens niet zijn gecontroleerd…).
Ga voor jezelf eens na hoe het komt dat je nu dit artikel zit te lezen. Welke keuzes en handelingen hebben ertoe geleid dat je op de hoogte bent van dit artikel, dat je het artikel hebt gevonden en dat je het nu zit te lezen? Uiteindelijk hebben mijn beslissingen (de beslissing om dit artikel te schrijven, bijvoorbeeld) allemaal mede ertoe geleid dat jij dit artikel nu kunt lezen…
Wat voor gevolgen heeft het butterfly effect in jouw leven gehad? Wat heeft gemaakt dat je nu bent waar je nu bent? Laat het me weten in het reactievak hieronder!
Samen naar de waarheid!
Cynthia
* Ik ben de bron van dit verhaal vergeten. Weet jij waar dit verhaal vandaan komt? Geef de auteur ervan de credits en laat me de bron weten in het reactievak hieronder.
Wat een mooi verhaal. Ik kan een klein voorbeeld noemen van de vele die ik heb. Ik beveiligde een object en s’morgens voor aanvang kwam er iedere ochtend, heel erg vroeg, een schoonmaakster om de toiletten ‘vlinderschoon’ te verfrissen. Een dag later kwam de directie in actie: Er zou een gelegenheidsdief rondlopen want er ontbrak een wc borstel op toilet nr 1. Het personeel was in rep en roer (ook door deze zeer on-tactvolle manier van uiten). Natuurlijk werd de beveiliging ook verdacht omdat die er uitendelijk 24 u.p.d rond liepen. Ik besloot de schoonmaakster te vragen of zij wist waar de toiletborstel was. Ze wees hem aan. Omdat er door haar werkgever (die dit ook beaamde) verzuimd was extra materiaal aan te schaffen moest ze 1 borstel gebruiken voor meerdere toiletten, waardoor deze in een andere toiletruimte stond. Ze wees hem aan. Niet het mooiste verhaal, maar het geeft wel de chaos weer, die je beschreef. Er waren al personeelsleden in actie gezet om de ander in de gaten te houden. Ik vergeet dit nooit. Een frisse bedoeling met onfrisse gevolgen.
Hallo Rianne,
Dankjewel voor je reactie. Inderdaad een mooi voorbeeld van een situatie waarin een keuze (van de schoonmaakster en de keuze van de directie) zorgen voor een dominoeffect aan reacties, die uiteindelijk gevolgen hebben voor iedereen die in het bedrijf werkzaam is.
Groeten
Cynthia