Als je een onderzoek laat uitvoeren bij een privaat onderzoeksbureau heb je zelf enige inspraak in het onderzoek. Jij mag meebeslissen over de vragen die worden beantwoordt en over het onderzoek dat wordt uitgevoerd.

Dat is natuurlijk heel prettig.

Er zijn echter veel regels waar een onderzoek aan moet voldoen als je de resultaten wilt gebruiken in een juridisch traject of voor het nemen van een juridische beslissing (zoals ontslag). In dit artikel zes zaken waar je rekening mee moeten houden wanneer je een onderzoek aanvraagt.

6 zaken om in kaart te brengen voorafgaand aan het laten uitvoeren van een forensisch onderzoek

  1. Welke vraag wordt beantwoordt met dit onderzoek?

Forensisch onderzoek geeft vaak antwoord op slechts een deel van het onderliggende vraagstuk. De aanwezigheid van sperma in ondergoed betekent niet dat de betrokkene vreemdgaat. Het betekent alleen dat er spermasporen in het kledingstuk zitten. Er zijn altijd andere verklaringen mogelijk. Bovendien wordt in eerste instantie niet aangetoond van wie de spermasporen afkomstig zijn.

Ook de authenticiteit van een handtekening op een leenovereenkomst, wil niet direct betekenen dat je daarmee je uitgeleende geld terugkrijgt. Als de handtekening wel authentiek is, maar alleen aanwezig is op een kopie, is het nog altijd mogelijk dat de handtekening via manipulatie op de leenovereenkomst is geplaatst. Of dat de wederpartij kan aantonen dat het geld al is terugbetaald. Of dat is overeengekomen dat de lening is omgezet in een gift.

Ga altijd na welk antwoord je krijgt met het onderzoek dat je wordt aangeboden of dat je aanvraagt. En zorg dat je ook weet welk antwoord je niet krijgt. Zorg dat je vooraf weet welke conclusies je wel en niet kunt trekken aan de hand van de onderzoeksresultaten die je zal gaan ontvangen.

  1. Bestaat het onderzoek uit meerdere fasen?

Het faseren van een onderzoek heeft vele gevolgen voor de tijdsduur van het onderzoek, het materiaal dat benodigd en gebruikt (zie ook 3.) wordt en voor de kosten van het onderzoek.

Vaak wordt een volgende fase van het onderzoek gestart, naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek uit de eerste fase. Zo kan een DNA-onderzoek volgen als blijkt dat er spermasporen zijn aangetroffen en kan een vingerafdrukvergelijking volgen als op een anonieme brief daadwerkelijk vingerafdruksporen zijn aangetroffen, en kan een medische analyse volgen als uit onderzoek blijkt dat er vreemde stoffen in het lichaam van een betrokkene aanwezig zijn (geweest).

Deze fasering van het onderzoek kan kosten besparen doordat een vervolgonderzoek pas ingezet wordt als uit de eerste onderzoeksresultaten blijkt dat het vervolg ook nodig is. Maar wanneer dit vooraf niet duidelijk is, kan je natuurlijk voor onverwachte kosten komen te staan als blijkt dat het eerste onderzoek niet voldoende was om antwoord te krijgen op je vraag.

Ook de tijdsduur wordt uiteraard langer naarmate er meerdere fasen moeten worden uitgevoerd. Zeker wanneer er al een juridisch traject aan de gang is, is het belangrijk om te weten wanneer de onderzoeken zijn afgerond en de onderzoeksresultaten kunnen worden gepresenteerd. 

  1. Krijg ik het onderzoeksmateriaal terug na het onderzoek?

Bij sommige onderzoeken wordt het materiaal gebruikt of beschadigt tijdens het onderzoek. Bijvoorbeeld bij chemisch onderzoek aan een vloeistof of poeder, wordt de stof gebruikt voor de analyse. Alleen als er voldoende materiaal aanwezig is, kun je een deel van het materiaal terugkrijgen.

Bij sommige andere onderzoeken (zoals handschriftonderzoek) wordt het materiaal niet beschadigt tijdens het onderzoek en krijg je het in dezelfde staat weer terug.

Het is belangrijk om materiaal over te houden na het onderzoek (als dat kan) zodat er – indien nodig – nogmaals een onderzoek kan worden uitgevoerd. Ofwel een contra-expertise onderzoek ofwel een nieuw onderzoek met een andere techniek of met een geheel andere insteek.

Overleg vooraf of het materiaal opgebruikt zal worden of dat je nog een deel van het materiaal terug kan ontvangen.

  1. Wordt het onderzoek uitgevoerd door een erkend deskundige?

Zeker als je het onderzoeksresultaat wil gaan gebruiken in een juridisch vervolg, is het belangrijk om het onderzoek te laten uitvoeren door een deskundige die ook erkend is voor het werk dat hij uitvoert. Meer dan eens worden onderzoeksresultaten niet meegenomen in een juridisch traject omdat de onderzoeker geen kwalificaties heeft om het onderzoek uit te voeren en dus de onderzoeksresultaten niet betrouwbaar (kunnen) worden geacht.

  1. Krijg ik een rapport dat ik kan gebruiken in een juridisch traject?

Forensische onderzoeksrapporten moeten aan bepaalde eisen voldoen. Een rapport moet immers alle informatie bevatten zodat ook de wederpartij kan lezen wat het onderzoek heeft behelst, wat er precies in het onderzoek is gebeurd en hoe de deskundige tot zijn resultaten en conclusies is gekomen.

Een rapport is vaak een kostbaar onderdeel van een forensisch onderzoek. Soms wordt er bespaard door slechts een zeer kort rapport op te maken. In een eventueel juridisch vervolg kan een dergelijk rapport dan niet worden gebruikt. De wederpartij, en ook de rechter, kunnen dan immers niet toetsen of het onderzoek wel juist is uitgevoerd en of de conclusies ook juist zijn getrokken en geformuleerd.

  1. Krijg ik ook uitleg over de betekenis van de onderzoeksresultaten?

Je zou verwachten dat dat automatisch in de rapportage is opgenomen. Toch zien we ook regelmatig rapporten waarin alleen onderzoeksresultaten zijn opgenomen, zonder een duidelijke uitleg wat het resultaat betekent in de context van de zaak

Een forensisch adviseur kan je helpen

Dat is zijn taak. Om jou wegwijs te maken in de mogelijkheden en onmogelijkheden van de verschillende forensische technieken. Om je te helpen de onderliggende vraag te beantwoorden, en niet alleen één onderzoek te doen waarmee je achteraf niet de informatie hebt die je eigenlijk zocht.

De forensisch adviseurs van Forensicon geven je altijd vooraf vrijblijvend advies over de mogelijkheden in jouw situatie. Neem direct contact met ons op.

Samen naar de waarheid!
Cynthia