Via internet zijn verschillende kits verkrijgbaar waarmee je thuis kunt testen of je partner overspel pleegt.
Deze tests zijn voornamelijk gericht op het identificeren van vlekken in textiel (kledingstukken) als zijnde spermavlekken. Soms zit bij een dergelijke test ook een UV-lampje, waarmee de gebruiker op textiel kan zoeken naar vlekken.
Maar hoe betrouwbaar zijn deze tests eigenlijk?
UV-licht
Bij de testkits wordt aangegeven dat vlekken die oplichten onder UV-licht spermavlekken kunnen betreffen. Dit klopt ook. Alle biologische vloeistoffen lichten op onder UV-licht. Dit betekent dat bijvoorbeeld urinevlekken ook zullen oplichten, waardoor een fout vermoeden kan ontstaan. (Er worden zelfs UV-lampen verkocht als kattenurine-detector.)
Het ‘oplichten’ gebeurt omdat alle biologische vloeistoffen de eigenschap hebben dat ze licht van een bepaalde golflengte kunnen opnemen, en weer kunnen uitzenden in een langere golflengte (fluorescentie). Het uitgezonden licht wordt door onze ogen gezien als een andere kleur (in dit geval lichter), waardoor de vlekken oplichten.
Naast dat ook andere biologische vloeistoffen oplichten onder UV-licht, kunnen ook wasmiddelen de oorzaak zijn van een oplichting. In veel wasmiddelen zitten optische witmakers die hun werking hebben in fluorescentie.
Van alle biologische vloeistoffen, geven spermavlekken echter de meest sterke oplichting, en wanneer wasmiddelen de oorzaak zijn, kan men verwachten dat het gehele stuk textiel egaal oplicht onder de UV-lamp. Onderzoek met behulp van UV-licht kan dus wel degelijk een aanwijzing opleveren.
PSA-test
De meeste thuiskits waarmee getest kan worden of een vlek sperma betreft, zijn gebaseerd op de aanwezigheid van Prostaat Specifiek Antigeen (PSA). PSA is een eiwit dat wordt aangemaakt in de mannelijke prostaat.
Zelfs wanneer een man is gesteriliseerd, en er dus geen spermacellen (kopjes met staartjes) aanwezig zijn in het sperma, is in het spermavloeistof nog wel PSA aanwezig.
Onderzoek heeft echter aangetoond dat ongeveer 11% van de vrouwen ook een detecteerbaar PSA-level in hun urine hebben. Bij deze vrouwen wordt in de urinebuis PSA aangemaakt.
Een positief resultaat bij de PSA-test kan op zichzelf dus nooit zekerheid geven over de aanwezigheid van sperma.
Zure fosfatasetest
Slechts enkele van de thuistests die worden aangeboden testen op de aanwezigheid van zure fosfatase. Het principe is hetzelfde als bij de PSA-test. Zure fosfatase is een enzym dat door de prostaat in sperma wordt uitgescheiden. Zure fosfatase komt in het hele lichaam (zowel bij mannen als bij vrouwen) voor, echter de concentratie is in sperma ongeveer 400x zo hoog dan in andere lichaamsvloeistoffen.
Zure fosfatase wordt ook aangetroffen in sperma van mannen die gesteriliseerd zijn.
Ook bij deze test kunnen vals positieve resultaten ontstaan. Het enzym zure fosfatase komt ook voor in (o.a.) schimmels en bacteriën. Een positief resultaat van de zure fosfatasetest kan ook alleen als indicatief voor de aanwezigheid van sperma worden gezien.
Microscopisch onderzoek
Bij een microscopisch onderzoek wordt de vlek voorbehandeld met een kleurstof. Vervolgens wordt onder de microscoop gezocht naar karakteristieke spermacellen. Wanneer deze karakteristieke cellen (kopjes en staartjes) worden aangetroffen in een vlek, kan met zekerheid worden gesteld dat de vlek sperma betreft.
Een aanvullende optie is op dit moment nog een onderzoek naar de aanwezigheid van het eiwit semenogeline. Dit eiwit wordt (net als PSA) aangemaakt in de prostaat. Semenogeline en PSA samen zorgen voor de viscositeit (stroperigheid) van sperma.
Betrouwbaarheid thuistests
De thuistests (zowel gebaseerd op PSA als op zure fosfatase), zijn dus altijd maar beperkt betrouwbaar. Bij beide tests kan een positief resultaat ontstaan, terwijl er toch geen sprake is van sperma.
De enige manier om definitieve zekerheid te verkrijgen over de identificatie van een vlek als sperma, is met behulp van microscopisch onderzoek. Zijn er geen spermatozoa aanwezig, kan een opsomming van de resultaten van de PSA-, zure fosfatase- en semenogeline-test samen, een behoorlijke mate van zekerheid omtrent het resultaat creëren.
